Tczewianie zastrajkowali przed Stocznią Gdańsk. Mija 41. rocznica strajku w tczewskim Polmo

Liderami strajku byli: Andrzej Staśkowiak, Zdzisław Stachowicz, Stanisław Kondys, Zdzisław Kamiński i Mieczysław Śliwka. Polmowcy jeszcze przed słynnym strajkiem sierpniowym w Stoczni Gdańskiej rozpoczęli strajk. Warto o tym pamiętać. Do dziś na pamiątkę tego wydarzenia na froncie dzisiejszego EATONA w Tczewie upamiętnia tablica z nnawiskami opozycji z tczewskiej „Solidarności”.

Przyczyną strajku miały być wywieszone na tablicy ogłoszeń informacje o planowanych podwyżkach. Na wieść o nich rozpoczęły się gorące dyskusje, najpierw w narzędziowni, która stanęła jako pierwsza. Szybko zareagowała dyrekcja zakładu, która postanowiła rozmawiać ze strajkującymi robotnikami. Ci jednak nie podjęli dialogu, dalej trwając przy wyłączonych maszynach.

Ok. godz. 14 pojawiła się druga zmiana pracowników w narzędziowni. Oni również nie podjęli pracy, chociaż byli nagabywani przez partyjnych agitatorów. Według „Wolnego Słowa – Gazeta Tczewska” na jednego pracownika miała przypadać jedna osoba reprezentująca interes wyższej kadry zakładu. Z pewnością nie obyło się bez zastraszania, np. groźbami utraty pracy.

Dyrekcja FPS „Polmo” próbowała siać dezinformację, m.in. starano się, aby wiadomość o strajku w narzędziowni nie rozprzestrzeniła się na resztę zakładu. Z tego powodu zablokowano ruch pomiędzy poszczególnymi wydziałami fabryki. Zakład kontrolowali także esbecy...

Wielu strajkujących po wydarzeniach w zakładzie było szykanowanych i prześladowanych przez władze PRL.

Dodajmy, że strajkujący z Tczewa przyłączyli się później także do protestów robotniczych w Stoczni Gdańskiej.

Z okazji mijającej rocznicy przypomnijmy sylwetkę jednego z działaczy „Solidarności”, jednego z inicjatorów strajku w Polmo Konrada Gajewskiego:

„1957–1984 hartownik w Fabryce Przekładni Samochodowych Polmo w Tczewie. W XII 1970 uczestnik strajku w Polmo.

2–3 VII 1980 uczestnik strajku w Polmo, 22–31 VIII 1980 współorganizator strajku tamże, członek KS, od IX 1980 w „S”, członek Komitetu Założycielskiego, następnie Prezydium KZ, współzałożyciel i członek redakcji „Biuletynu Informacyjnego” KZ. W I 1981 współzałożyciel (z Leszkiem Lamkiewiczem, Zdzisławem Stachowiczem i Mieczysławem Śliwką) i przewodniczący KOWzP w Polmo.

13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Strzebielinku (uczestnik głodówki w związku z uniemożliwieniem mu wizyty u śmiertelnie chorego syna), zwolniony 6 II 1982. 1982–1984 współorganizator Mszy za Ojczyznę m.in. w kościele św. Józefa w Tczewie. Do V 1984 współpracownik TKZ „S” w Polmo, wykonawca i kolporter (m.in. z M. Śliwką, J. Wojdą, Leonem Jurczyńskim) ulotek i plakatów; 1984–1997 pracownik Zakładach Maszyn Torowych w Gdańsku-Oruni. 1984–1989 współorganizator i uczestnik spotkań Ruchu Trzeźwości. 1986–1988 współzałożyciel, działacz Solidarności Walczącej w Tczewie: akcje ulotkowe i plakatowe; 1988–1989 założyciel Ruchu Młodzieży Niezależnej tamże: m.in. prowadzenie biblioteki wydawnictw niezależnych przy parafii św. Józefa; współzałożyciel (m.in. z Ryszardem Graczykiem) autor, redaktor i kolporter „Biuletynu Informacyjnego Międzyzakładowej Komisji «Solidarności» w Tczewie”.

Od 1989 w Związku Byłych Więźniów Politycznych w Tczewie. Od 1998 na emeryturze.

Autor wielu projektów racjonalizatorskich, m.in. technologii obróbki cieplnej narzędzi.

Odznaczony Orderem Męczeństwa i Zwycięstwa oraz Krzyżem Więźnia Politycznego (1999), Złotym Krzyżem Zasługi (2001), Medalem Pro Memoria (2009).

20 V 1981 – 1 VI 1982 rozpracowywany przez Wydz. IIIA KW MO w Gdańsku w ramach SOS krypt. Pieniacz; 26 III – 23 XI 1984 przez RUSW w Tczewie w ramach SOS krypt. Gracze.

Krzysztof Filip, Arkadiusz Kazański”/sw.ipn.gov.pl

(tomm)