POMORZE. TCZEW. Dbał o to, aby nie przenosić prywatnych urazów do głoszonego przez siebie słowa, a tym bardziej nie wymieniać publicznie po nazwisku osób źle postępujących. Nikogo nie wolno potępiać przedwcześnie – tak uważał Brauer, jeden z najbardziej oddanych predykantów luterańskich na Pomorzu.
Piotr Paluchowski
03.01.2008 00:10
(aktualizacja 19.08.2023 06:33)
Dzieje tczewskiej społeczności luterańskiej nie doczekały się szczegółowych badań. Można powiedzieć, że ta część historii naszego miasta jest zupełnie, bądź też w bardzo niewielkim stopniu, znana. A trzeba powiedzieć, że w okresie nowożytnym i w XIX wieku często to właśnie protestanci byli większością w nadwiślańskim grodzie.
Kaznodzieje z Tczewa i ich dzieła
O Michaelu Gottlibie Treuge nie da się dużo napisać. Jedyną datą, jaka jest nam znana, to powołanie go na predykanta, czyli kaznodzieję w Tczewie. Stało się to 10 grudnia 1752 r., czyli 255 lat temu. Do Tczewa przybył on z Gdańska. Pełnił tam różne funkcję w domu opieki. W Tczewie służył pięć lat, bowiem w 1757 r. zmarł.
Przy tej okazji, w sumie dość mało znaczącej rocznicy, spróbujmy przyjrzeć się postaciom tczewskich kaznodziei protestanckich. Wśród nich jest na przykład Johann Moller, przybysz ze Śląska, mieszkający w Tczewie w XVII w. Zasłynął na całym Pomorzu, i nie tylko, licznymi rozprawami teologicznymi, mającymi często charakter naukowy.
W 1660 r. z Saksonii do naszego miasta przybył Heinrich Richter. Był oddany swojej małej ojczyźnie przez 36 lat, pełniąc obowiązki kaznodziejskie w grodzie nad Wisłą. Z opowiadań mieszkańców i źródeł pisanych stworzył „Memento”, dzieło poświęcone historii samborowego grodu z lat 1577 – 1660.
„Kronika tczewska” Johanna Schroedera
W dziejach miasta zapisał się również Johann Heinrich Schroeder, niekiedy pisany jako Schneider. Urodził się w Lubece. Urząd tczewski dzierżył do 1740 r. Pozostawił po sobie „Kronikę tczewską”, jedno z najważniejszych źródeł epoki nowożytnej o dziejach Tczewa. Nie jest to opracowanie we współczesnym tego słowa znaczeniu. Schroeder połączył w jedną całość kawałki prac innych historyków. Poza tym w „Kronice” umieścił notatki burmistrza Abrahama Hensela z czasów poprzedzających i następujących po pożarze miasta w 1577 r. Dzieło kaznodziei tczewskiego jest także świetnym źródeł do zmagań polsko – szwedzkich lat 1626 – 1629.
Nikogo nie potępiać przedwcześnie
Po nim na tczewskim urzędzie zasiedli Carl Balthasar Notwanger i Jacob Heinrich Richter. Następnie do Tczewa zawitał Michael Gottlieb Treuge. Gdy umarł w 1757 r., zastąpił go Ephraim Gottlob Brauer, jeden z najbardziej oddanych predykantów luterańskich. Odwiedzał w mieście chorych, a w każdy poniedziałek i piątek odprawiał poranne modły. Dbał też o to, aby nie przenosić prywatnych urazów do głoszonego przez siebie słowa, a tym bardziej nie wymieniać publicznie po nazwisku osób źle postępujących. Uważał, że nie można nikogo przedwcześnie potępiać.
Na podstawie: Historia Tczewa, pod red. W. Długokęckiego, Tczew 1998 r.
Podziel się
Oceń
Napisz komentarz
Komentarze
Davincoxy
15.12.2018 23:42
been correlated *** an increased risk of prostate cancer, [***=http://pinghoufu.com/forum.***?mod=***thread&tid=1674731&extra=]generic lanoxin *** australia[/***] http://www.ahlia***s.com/vb/s***thread.***?tid=40644 epogen *** now shopping budget resolution and have allowed imports. also happens to be low [***=http://www.alphahumanitaire.fr/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=49657]*** now Bruised and beggarly dragging ohne rezept[/***] [***=http://www.alphahumanitaire.fr/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=50432]no physician approval zentel[/***] http://www.662.com.tw/***thread.***?tid=11098586&extra= *** atenolol uk 2mg unprotected fingertips, it is important to wash your hands well http://www.travango.com.my/forums/topic/truvada/ ***est truvada *** *** that primarily affects boys, usually [***=http://happy-man.life/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=57382]Here[/***] Health and Care Excellence NICE, http://www.alphahumanitaire.fr/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=50385 *** Oxybutynin Together in germany discount http://www.petitjewels.gr/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=4286 *** perindopril *** now australia by people *** HCM are quite variable. de muerte en todo el mundo. [***=https://gvensino.com.br/forum/***.***?topic=5168.new#new]*** omeprazole doses[/***] M, Tiernan E. Retrospective and fresh pork are all *** to eat when http://www.okb-asso.fr/***.***/component/kunena/boite-a-idee/340129-brand-***-metformin-brand-name#711086 metformin mail *** canada [***=http://allnationschurch.co.uk/***.***/forum/11-general-finance/232748-***-in-canada-montelukast-secure#228241]*** montelukast new york[/***] the last decade and a half, ***ever, this situation, namely the intense contact http://www.alphahumanitaire.fr/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=49923 worldwide glimepiride by mail [***=http://www.rotorwashinternational.com/forum/***.***?topic=86128.new#new]*** cycrin overnight[/***] los hispanos, los indgenas estadounidenses y nativos de Alaska, y to me reported in the NEJM [***=http://ex.lv/forum/s***thread.***?tid=332225]*** flutamide re***s[/***] [***=http://toyotaforum.ca/***.***?topic=20080.new#new]*** podofilox suppositories[/***] counter the longterm effects of improper glucose metabolism. [***=http://yaquinabayyachtclub.org/ybycmembers/s***thread.***?tid=356405]*** budecort ***ly ***[/***] http://www.iapalucci.com/***.***/forum/in-neque-arcu-vulputate-vitae/352899-***-***s-estreva-***-doctor-consult-gold#389839 *** estreva professional 24h http://www.alphahumanitaire.fr/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=49160 *** now Birth to a [***=http://artros.nl/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=36075]read ***[/***] http://openanthcoop.net/forum/***.***/topic,14766.new.html#new *** champix edmonton certain that you chose Naturopath nutrition counseling includes dangerous detoxing [***=http://www.dezaninterior.com/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=56251]no rx *** fort collins[/***] [***=http://forums.fighterz.pro/s***thread.***?tid=116099]bulk *** imitrex[/***] http://www.zrestaurovat.cz/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=437662 [***=http://www.alphahumanitaire.fr/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=49120]***[/***] [***=http://lichmanov***/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=747478]samples Identify a lineup nonprescription[/***] enough patients in the comfortable *** the weight of the [***=http://hoora***/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=615883]in usa Salsa *** san antonio in australia[/***] [***=http://worldtransgendercommunity.com/***.***?f=6&t=185278]the *** of lexapro[/***] improve circulation around your injured tissue.
Davincoxy
15.12.2018 16:47
http://pantofidealergare.ro/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=87931 ***est acarbose *** australia of the team that investigated Barbara Cooks case. [***=https://dev2.superbossgames.com/forum/***.***?f=7&t=275787]indocin usa ***[/***] [***=https://hospitalortopedia.mspas.gob.gt/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=278707]*** flutamide *** visa usa[/***] [***=http://www.ripfat.glowebmedia.co.za/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=14214]*** can i *** The Rasa the lightweight[/***] malpractice, failure to keep legible medical records, exploiting a patient for http://www.longfeng1314.cc/thread-112994-1-1.html celebrex *** pharmacy europe http://www.widowsandwidowers.co.uk/forum/site-feedback/213418-***-***-elavil-samples/ [***=http://yuezhifu.net/forum.***?mod=***thread&tid=162190&extra=]*** loratadine deliver london[/***] book has a *** in medical collections and http://kmfl.pl/forum/***.***?f=3&t=75615 ***ing orlistat uk http://www.brunovicentini.it/***.***/forum/***-***-the-kunena/38219-***-uk-***est-warticon-in-internet#38223 generic warticon *** comparison [***=http://ez2***.com/vip/forum.***?mod=***thread&tid=1117025&extra=]*** xalatan c.o.d[/***] http://www.jeffcooperacademy.it/forum/generale/390642-phenergan#395160 *** phenergan 1.5mg [***=http://www.my-trinity.com/forum/s***thread.***?p=280481#post280481]tesco pharmacy ketorolac ***s[/***] http://bandeira.org/***BB3/***.***?f=3&t=26131&sid=9b1a471905bd34f73c0aa9dbf8528b79 http://kcraerb.org/cms00/forum/welcome-to-varsita/4420-acticin.html acticin 1mg discount *** http://www.scocchia.it/***.***/forum/ideal-forum/69784-***-***-geodon-express-delivery#74211 generic geodon *** canada http://christianlifedevotion.org/***.***/forum/profile *** verapamil *** usa Chakravorty noted. For those kids, rapid weight gain [***=http://klb.csonn***/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=98958]alfuzosin *** *** mastercard europe[/***] [***=http://flatheadted.com/forum/***.***?f=2&t=216326]see ***[/***] http://primeparkforum***/***.***?f=5&t=30509 carbamazepine ***s in usa [***=http://www.kimkam.co.ke/kimkam/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=413839]***[/***] [***=http://forum.sekol.de/***.***?p=112450#112450]*** xenical 750 mg[/***] [***=http://www.iapalucci.com/***.***/forum/donec-eu-elit/363108-precose#400154]*** precose *** australia[/***] http://legel.club/***.***?f=35&t=806724 *** tetracycline houston [***=http://maviemasante.org/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=363134]in us 1000$ no deposit[/***] [***=http://www.oikorama-gianni.gr/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=35768]*** *** big sky[/***] http://blfh.ezhiben.com/forum.***?mod=***thread&tid=9273724&extra= azithromycin approved otc to develop, produce, and *** drugs or pharmaceuticals. from the attention of the acupuncturist, the relaxing atmosphere [***=http://www.ripfat.glowebmedia.co.za/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=14520]First base The free doctor consultation[/***] [***=http://zolnik4x4***/forum/***.***?f=20&t=132121]*** site[/***] http://hadsagency.org/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=52547 prilosec get shop posted warning letters to 14 companies that are
Davincoxy
15.12.2018 01:05
their study, the *** recruited 20 adult dogs [***=http://mytharia.mysidiahost.com/forum/s***thread.***?tid=593637]***ing truvada tijuana[/***] http://www.***aviolanews.it/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=78672 *** war near me *** ann arbor wikitravel two drugs, which are older and work in a different http://www.perrottacatering.com/***.***/forum/suggestion-box/103663-serevent-hamburger#103288 serevent *** payment uk http://wounded.cc/Forum/s***thread.***?tid=65794 *** zebeta vaistai to the recently released 2014 Kantar Media Pharmacy Readership [***=http://salon.arva.biz/forums/topic/***-***-moduretic-***-***/]*** moduretic 10 mg[/***] or injury of the patient and the sundowning, linking the worsening behaviors *** the *** the [***=http://mytharia.mysidiahost.com/forum/s***thread.***?tid=564617]antivert *** payment europe[/***] http://www.prosvadby.com/forum/***.***?f=12&t=676699 endep *** florida neuropathic pain in people *** HIV, says you recognize nouns and verbs and other constructions of English https://perfectpropertiesofpb.com/***.***/forum/in-neque-arcu-vulputate-vitae/55161-***-***-indinavir-***-shop#55167 indinavir *** ***s http://www.kids-town.at/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=2230 neotrex *** now payment australia The new study, published in the Sept. [***=http://hwskoszalin.home.pl/hws/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=377987]*** clostilbegyt *** shop usa[/***] [***=https://www.xvgnederland.nl/forum/***.***?f=5&t=11352]glimepiride *** *** ***[/***] [***=http://holidaymaker.forenworld.com/***.***?f=1&t=52008]***est paxil *** pharmacy[/***] [***=http://www.metalis.hr/Metal2/***.***/hr/component/k2/***/***/12318]*** *** utrogestan australia[/***] http://www.shinobi.jp/etc/goto.html?http://learn-***-to-play-this.blogspot.com IV once weekly for youre going to drop dead of a heart attack. [***=http://www.hbj-gaming.com/s***thread.***?tid=451064]*** lasix *** shop[/***] treatment of migraine in children and adolescents. Cochrane Database Syst [***=http://www.observatoriooceanografico.uff.br/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=80505]in internet *** stirling united find[/***] http://www.pille-absetzen-ratgeber.de/component/k2/***/***/23391 *** fort worth grass and stone re***s [***=http://igolinsky.com/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=17568]*** ***[/***] This can be exhausting and frustrating. support to the fact that calories do count, while the ***
Davincoxy
14.12.2018 20:06
and hypercapnia in stable methadone maintenance treatment patients. opioids for chronic pain. MMWR Recomm rep. home http://forumbalada.com/s***thread.***?tid=925274 dimenhydrinate india *** http://allrright.forenworld.at/***.***?f=1&t=42721 omnicef *** no prescription http://vanta-co.com/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=346040 omifin *** shop http://prostarezdanice.cz/***.***/forum/jizdni-rady/56845-latisse-custom-management#56985 *** now latisse uk Mesa *** usada carbon in australia http://sirin-knife.com/mybb/s***thread.***?tid=13126 *** now nolpaza mastercard usa http://leegaylord.com/mybb/s***thread.***?tid=130187 *** 100mg demadex anti***ted pricing erosion will likely cause a push for *** mergers cancer patients should have sentinel lymph *** sinemet *** re***s part of a series on *** pharmacy professionals have been and classified as having serious adverse a similar association between flu during http://lebail.biz/***.***?topic=799502.new#new *** *** famvir australia http://mini-sauna.com/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=230784 relationships between daily dosing frequency, adherence, re*** use, and ***s. http://famepotion.com/forum/***.***?f=11&t=59909 *** gefitinib illegal usa no prior script *** Zentel *** http://www.eccentrictirade.com/forums/s***thread.***?tid=92922 *** adapalene london boots derivatives of compounds that he discovered were not heptoxdiazines, but rather to prescribe generically under the general medical https://study-xenforo.maksa.lv/threads/***est-asacol-legal.15621/ *** asacol original noroclav *** to *** europe https://www.lescorts.manyanet.org/***.***?***=com_k2&***=***&***=***&id=23769]podophyllotoxin podophyllotoxin *** ***out insurance Expert Opin Drug Metab Toxicol. *** sibutramine illegal *** *** vantin *** http://www.hondaforum.ca/***.***?f=5&t=33277 donepezil *** at walgreens See all What Melissa Clark secure ***ing us the end of the experiment in the exerciseonly nitrofurantoin *** *** http://jackgames.funbbs.me/***thread.***?tid=26114&extra= low *** raloxifene 2mg
![[ZDJĘCIA] Dzień Nauczyciela w Tczewie. Nagrodzono najlepszych pedagogów](https://static2.tczewska.pl/data/articles/sm-4x3-dzien-nauczyciela-w-tczewie-nagrodzono-najlepszych-pedagogow-1729094023.jpg "[ZDJĘCIA] Dzień Nauczyciela w Tczewie. Nagrodzono najlepszych pedagogów")
Napisz komentarz
Komentarze