Więcej zabytków w rejestrze wojewódzkim?

Obecnie nadszedł czas na pierwsze podsumowanie działań, jakie podjęto w tym zakresie.

Uzasadniona potrzeba
Co dał dla grodu Sambora ten program i czy rzeczywiście się sprawdził? Po analizie sprawozdania z jego realizacji okazuje się, że był bardzo potrzebny. Pozwolił zaktualizować bazę danych o obiektach postulowanych do wpisu do rejestru zbytków, sukcesywnie uzupełniana jest dokumentacja fotograficzna. Wytypowano kolejne obiekty o szczególnych wartościach historycznych i architektonicznych - w oparciu o opis poszczególnych zabytków oraz określenie wartości historycznych, artystycznych lub naukowych.
Dzięki programowi określono zasady współpracy z Zakładem Gospodarki Komunalnym Zasobem Mieszkaniowym w zakresie utrzymania gminnego zasobu obiektów zabytkowych. Opracowano też plan badań archeologicznych, jakie od ub. roku prowadzone były na terenach Starego Miasta z ramienia Muzeum Archeologicznego.
Ważna jest też edukacja o ochronie dziedzictwa kulturowego, dlatego planuje się włączyć do programu zajęć szkolnych tę tematykę.

Finanse dzięki programowi
Posiadanie „Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami” pozwoliło miastu pozyskać środki finansowe na ten cel. Do tej pory były to pieniądze z Funduszu Phare – Interreg IIIA. W ramach projektu opracowano dokumentację dla budynków przy ul. Podmurnej 12 i 15, projekt zagospodarowania dawnej fosy przy ul. Podmurnej oraz studium wykonalności. Trwają też starania o pozyskanie środków z Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO) Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013. Decyzją Zarządu Województwa termin składania tych wniosków upływa 5 lutego 2010 r., więc działania z ich wykorzystaniem zostaną przesunięte w czasie.
Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków napisał o tczewskim programie opieki nad zabytkami: „(…) to pierwszy taki dokument w woj. pomorskiem, opracowany na wysokim poziomie”.

Świadomość właścicieli zabytków
Program zakłada ustalenie z właścicielami zabytków wykazu obiektów mogących stanowić atrakcję turystyczną oraz ich oznakowanie. W 2008 r. planuje się spotkania z właścicielami obiektów zabytkowych celem omówienia możliwości udostępniania ich w celach turystycznych.
Ważna jest świadomość, jaką powinien mieć właściciel zabytku. Otóż opieka nad nim, sprawowana przez właściciela lub posiadacza, polega na zapewnieniu m.in. warunków naukowego badania i dokumentowania zabytku oraz prowadzenia prac - konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych. Natomiast zdarza się, że właściciel zabytku uważa, że to gmina powinna wszystko sfinansować. Nic bardziej mylnego. Zresztą każdy z właścicieli otrzymał informacje o możliwości pozyskania dotacji na prace konserwatorskie z budżetu gminy.
- Właściciel cennego historycznie budynku czy obiektu jest zobowiązany do zabezpieczenia i utrzymania zabytku i jego otoczenia w jak najlepszym stanie – mówi Danuta Morzuch – Bielawska, naczelnik Wydziału Architektury i Rozwoju Miasta Urzędu Miejskiego w Tczewie. - Także w jego zakresie leży korzystanie z zabytku w sposób trwale zapewniający zachowanie jego wartości.

Dotacje z urzędu
Nie wszyscy właściciele chcą wpisania ich obiektów na listę zabytków. Twierdzą, że wiąże się to z wieloma obwarowaniami ze strony konserwatora zabytków. Jest to prawda, jednak daje to możliwości pozyskania środków, które w części pomogą zadbać o taki obiekt. Z drugiej strony nie wszystkie obiekty, postulowane do wpisu, po przeprowadzeniu analizy konserwatorskiej, nadają się do umieszczenia w rejestrze zabytków. W wielu z nich zaszły zbyt duże zmiany, choćby przez wymianę autentycznych elementów (np. stolarki okiennej i drzwiowej), przeprowadzoną przebudowę zmieniającą układ wnętrz czy wymianę pokrycia dachowego. Wsparcie właścicieli zabytków miejskim pieniędzmi na cele remontowo – konserwatorskie jest możliwe dzięki uchwale Rady Miejskiej z 2006 r.
O tym, które z listy obiektów postulowanych do wpisu do rejestru zabytków będą rekomendowane, by się tam znaleźć, poinformujemy Czytelników.

23 obiekty czekają na rekomendację
Na terenie naszego miasta ustalono 16 stref ochrony konserwatorskiej, obejmujących  tereny zagospodarowane. Łączna ich powierzchnia wynosi ok. 266 ha.
Tczew posiada 13 obiektów wpisanych do rejestru zabytków woj. pomorskiego: 1. Układ urbanistyczny Starego Miasta, 2. Kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Św., 3. Zespół klasztorny podominikański, 4. Fragmenty murów obronnych i baszty (z XIV w.), 5. Wiatrak holenderski, 6. Budynek dawnego Browaru, 7. Dom mieszkalny przy ul. Mickiewicza 17, 8. Cmentarz żołnierzy monarchii austro – węgierskiej,  9. Dom mieszkalny przy ul. Wojska Polskiego 15, 10. Kamienica czynszowa przy ul. Wojska Polskiego 27, 11. Willa przy ul. Obrońców Westerplatte 10, 12. Dawny zespół Fabryki Wyrobów Metalowych – siedziba Muzeum Wisły, 13. Trzy środkowe przęsła wraz z filarami Mostu Lisewskiego.
W kolejce do rekomendacji do wpisu do rejestru zbytków czekają 23 obiekty o szczególnej wartości architektoniczno - historycznej. Obecnie są one pod ochroną miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.