piątek, 1 listopada 2024 18:22
Reklama
Reklama

Losy założyciela Tczewa: sześć córek księcia Sambora II

TCZEW. Dotychczas uważano, że książę Sambor II (ur. 1211/12 r., zm. 1277/78 r.), założyciel Tczewa, doczekał się w związku małżeńskim z Matyldą Meklemburską czterech lub pięciu córek. Imiona czterech z nich zostały zapisane na inskrypcji związanej z lokowaniem cystersów w Pogódkach (1258).
Tymczasem po 1258 r. mogły urodzić się jeszcze dwie córki księcia.

Od Małgorzaty do Zwinisławy
W ostatnich kilkunastu latach przeprowadzono badania genealogiczne, który wykazały, że w rzeczywistości Sambor II miał sześć córek, które osiągnęły wiek osoby dorosłej. Były to: Małgorzata (ur. ok. 1230/34 - zm. 1282), Eufemia (ur. ok. 1255 - zm. 1317), Salomea (ur. ok. 1256 - zm. 1287), Gertruda (ur. ok. 1257 - zm. 1312), Alenta (ur. po 1258 – zm. ok. 1305) oraz Zwinisława (ur. po 1258).
Małżeństwo Sambora II z Matyldą trwało od ok. 1229 r. i było przerywane jego dwukrotnym uwięzieniem przez rodzonego brata Świętopełka II Wielkiego (księcia Pomorza Gdańskiego) oraz licznymi wojnami. Z tego powodu najstarsza córka Sambora II, Małgorzata, jest prawie o 20 lat starsza od swoich młodszych sióstr: Eufemii, Salomei i Gertrudy. Życie rodzinne Sambora II było szczęśliwe w tym sensie, że tak wiele jego dzieci osiągnęło wiek dorosły (jedyny syn Sobiesław III umarł w 1254 r. w wieku ok. 19 lat).

Niechęć brata i ekskomunika papieża
Sambor II wybudował gród w Tczewie, założył tu miasto (1260) i sprowadził kupców z Lubeki, Hamburga oraz Brunszwiku. Nadał też specjalne przywileje dla Tczewa, Elblągowa i Chełmna. Tutaj zostały założone komory celne, w Tczewie zbudowano też port, do którego wypływać mogły ówczesne pełnomorskie statki (kogi).
Tczew konkurował z Gdańskiem, co budziło niechęć brata Sambora II – Świetopełka II. W warunkach niemal nieustannych wojen i zajazdów Sambor II i jego żona Matylda sprawdzili się jako rodzice i zapewnili swoim córkom odpowiednie „kariery polityczne”.
Jednak szczęście księcia zostało zniszczone w 1267 r., kiedy jego księstwo zostało obłożone interdyktem na polecenie papieża Urbana IV (a rok wcześniej ekskomuniką – sprawa konfiskaty dóbr cystersów oliwskich, zlokalizowanych w jego księstwie). W tym czasie córki zostały już wydane za mąż (poza Gertrudą), a Sambor II rozpoczął życie „szlachetnego tułacza” (jego wierna żona, Matylda, umarła ok. 1270 r.).

Małgorzata - królowa Danii
W XIII wieku córki z książęcego rodu wymagały bogatego wyposażenia. Potrzebne były pieniądze i wartościowe dary dla obcych dworów, odzież i zastawa stołowa. Znaczną rolę odgrywali dyplomaci i przebiegli szpiedzy, którzy mogli przeniknąć sekrety sąsiednich księstw i królestw. Najważniejsze były jednak pieniądze.
Najsławniejszą córką Sambora II i Matyldy była Małgorzata, królową Danii, żona króla Krzysztofa I . Po śmierci męża próbowała ona sprawować władzę „silnej ręki”, ale została odsunięta przez spisek możnych. Pochowano ją w kościele klasztornym w Doberanie (Meklemburgia).
Eufemia została ok. 1273 r. żoną Adolfa V Pomorskiego, hrabiego Holsztynu (ur. ok. 1252 - zm. 1308). Salomea od ok. 1274 r. była żoną Siemomysła, księcia kujawskiego. Do niej to, do Inowrocławia, w ostatnich chwilach swego życia przybył Sambor II.

Alenta - żona lubieżnika
Alenta (Jolanta, Adelajda), prawdopodobnie najmłodsza córka Sambora II, wyszła za mąż za sławnego lubieżnika XIII wieku, księcia legnickiego Bolesława Rogatkę. Miała bardzo ciężkie życie. Książę Rogatka utrzymywał liczne nierządnice i prawdopodobnie na łożu śmierci pojął jedna z nich za żonę.
Zwinisława zgarnęła „najskromniejszą partię”, gdyż poślubiła Dobiesława Sądowica z Łętowic, kasztelana zawichojskiego. Nie była to jednak raczej degradacja czy mezalians. Związek z komesem mógł wynikać z okoliczności, których zapewne nigdy nie poznamy (miłość, porwanie).
Gertruda (stara panna) była panią „ziemi Pirsna”. Jej wuj, ostatni Książe Pomorza Gdańskiego, Mściwój II nazywał ją „córką”. Ziemię swoją Gertruda dwukrotnie sprzedawała Zakonowi Krzyżackiemu. Dokument sprzedaży nazywał ją „panią” (domicella). Była niezależną władczynią niewielkiego księstwa.

Życie w cieniu wojen
„Polityczne kariery” córek Sambora II należy rozpatrywać nie tylko poprzez ówczesne
XIII-wieczne uwarunkowania. Każdy z małżonków sześciu córek Sambora II liczył na przyszłe przejęcie księstwa tczewskiego, które znajdowało się w strategicznym położeniu pomiędzy księstwem gdańskim, Wielkopolską, Kujawami i ziemiami Zakonu Krzyżackiego.
Sambor II i Matylda wykazali niezwykłą dbałość o los córek, których wychowanie i życie osobiste odbywało się podczas nieustannych wojen i zatargów granicznych z ich wujem – księciem Pomorza Świętopełkiem II Wielkim.
Sambora II kusili Krzyżacy, a szantażowali Brandenburczycy. Meklemburgia gotowa była pomóc, ale za cenę ograniczenia pozycji Świętopełka II Wielkiego. W tej konfiguracji niezależność księstwa lubiszewsko-tczewskiego nie była możliwa. Następowała epoka odrodzeń wielkich organizmów politycznych. Nie zmienia to faktu, że księstwo tczewskie połączone zostało poprzez małżeństwa córek Sambora II więzami dynastycznymi m. in. z  królestwem Danii i hrabstwem Holsztynu.

Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze
Reklama
Reklama