80. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego. Narodowy Bank Polski wyemitował niezwykły banknot

Banknot o nominale 20 zł ma wymiary 150 mm x 77 mm, jego nakład wynosi do 80 tys. sztuk. Banknoty będzie można nabyć we wszystkich Oddziałach Okręgowych NBP oraz w sklepie internetowym Kolekcjoner w cenie 140 zł.

Na banknocie zaprezentowano symboliczny obraz zrywu niepodległościowego z 1944 r.: na przedniej stronie zwycięstwo polskich żołnierzy, którzy mimo słabego uzbrojenia i osamotnienia w walce potrafili wygrywać z niemieckim okupantem, choćby zdobywając budynek PAST-y. Na odwrotnej stronie – m.in. ludność cywilną modlącą się podczas jednej z polowych mszy św., odprawianych głównie na podwórkach warszawskich kamienic. Widniejący na banknocie symbol Polski Walczącej – wszechobecny na murach i pomnikach powstańczej stolicy – był znakiem nadziei na odzyskanie niepodległości Ojczyzny.

W 80. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego wspominamy heroizm zarówno żołnierzy tego bezprecedensowego zrywu niepodległościowego, jak i ludności cywilnej miasta, która wspierała powstańców, a jednocześnie była narażona na działania wojenne toczone na ulicach stolicy.

Warszawa walczyła przez 63 dni (od 1 sierpnia do 3 października 1944 r.). Po raz pierwszy od jesieni 1939 r. ujawniono wtedy podziemne struktury państwowe. Polska znów żyła! Powstanie Warszawskie było kulminacyjną, a jednocześnie ostatnią podjętą przez Polskie Państwo Podziemne próbą otwartej walki zbrojnej o niepodległość Polski z okupantem niemieckim, a pod względem politycznym – także z Sowietami, gdyż powstańcze zwycięstwo miało przypisać podziemnym władzom rolę gospodarza terytorium, na które wkraczała Armia Czerwona. Cele te nie zostały osiągnięte. Przegrano walkę. Wydawało się też wówczas, że na zawsze przegrano niepodległość.

Ciężar odpowiedzialności za decyzję o zrywie spoczął na dowódcach powstania z gen. Tadeuszem Komorowskim „Borem” na czele. Historycy szacują, że podczas walk, nalotów, ostrzałów artyleryjskich, a także masakr przeprowadzanych przez oddziały niemieckie na ludności cywilnej zginęło od 150 tys. do 200 tys. osób – żołnierzy Armii Krajowej oraz cywilnych mieszkańców miasta.

Niemcy, na skutek systematycznego wyburzania i nalotów, obrócili w gruzowisko 85 proc. przedwojennej zabudowy Warszawy, pozostałą wśród ruin ludność wypędzili z miasta, a żołnierzy osadzili w obozach. Zginął kwiat młodzieży polskiej, przyszłej elity narodu.

Ponieważ powstańczy dramat Polski był tak dojmujący, a powojenny werdykt przywódców zwycięskich mocarstw tak niesprawiedliwy, wolni od 35 lat Polacy obchodzą co roku dzień wybuchu Powstania Warszawskiego z należnym, głębokim szacunkiem dla bohaterów zrywu. Powstańcy wykazali się bowiem niezwykłym poświęceniem i patriotyzmem, a odwagi dodawała im wiara.

Zabezpieczenia banknotu

Na banknocie zostały zastosowane zabezpieczenia, takie jak: mikrodruki, gilosze, druk techniką stalorytniczą czy znak wodny, który przedstawia symbol Polski Walczącej i datę 1944.
 

Dodatkowo, po raz pierwszy na polskim banknocie, została użyta okienkowa nitka zabezpieczająca wykonana w technologii soczewkowej, która znajduje się w prawej części przedniej strony banknotu. Kiedy poruszamy banknotem, możemy zaobserwować dynamiczną zmianę kolorów poszczególnych elementów graficznych umieszczonych na nitce – symbolu Polski Walczącej oraz daty „1944”. Po prawej stronie w dolnym rogu przedniej strony banknotu jest widoczny nominał „20 zł”, który został wykonany farbą zmienną optycznie w kolorze zielono-niebieskim. W to zabezpieczenie został wkomponowany geometryczny wizerunek cegieł. Kolejnym zabezpieczeniem, na które warto zwrócić uwagę, jest recto-verso. W górnej części banknotu jest widoczna niewielka litera „W”, która jest częściowo nadrukowana zarówno na przedniej, jak i na odwrotnej stronie banknotu. Podczas obserwacji banknotu w świetle przechodzącym pojawia się kompletny wizerunek litery „W”. Na przedniej stronie banknotu umieszczono wizerunek flagi Polski, widocznej również w świetle UV w kolorach białym i czerwonym.

Na stronie odwrotnej banknotu, po jego prawej stronie, znajduje się element graficzny w formie bloku cegieł wydrukowanego dwoma rodzajami farb specjalnych: farbą irydyscentną – w przypadku tego typu nadruku mieniący się element jest widoczny tylko pod pewnym kątem w kolorze złotym oraz farbą zmienną optycznie – gdzie możemy zaobserwować płynną zmianę koloru ceglanych elementów z koloru zielonego do niebieskiego.

NBP